ساختمان بنياد ژنتيک زنجان رو به تکامل است

ساختمان بنياد ژنتيک زنجان رو به تکامل است

مردم مهربان زنجان الگوي ديگران هستند من به همت والاي‌ شان افتخار مي‌کنم

گفت‌وگو با دکتر علیرضا بيگلري، رئيس سابق انستيتو پاستور

حسین نجاری

 او چنان بديهي است که هر توصـيفي را غيـر ضـروري و هر توضـيحي را از وضـوح مي‌اندازد. چهره‌اي که کارنامه‌اش را از مراکز معتبر علمي دنيا  دريافت کرده است، مراکزي که خود منشوري هستند تا طيف تخصص را از توده‌ي توهم بزدايند و هيچ تعارفي با علوم و اصحاب آن ندارند. مراکزي که با هزار و يک چشم به آناليز پديده‌ها مي‌پردازند و آناليز و تجزيه و تحليل، از زمان دکارت تا به امروز، معرف روش علمي و تفکر مدرن بوده است. از رياضيات و فيزيک تا فکر و فلسفه و… بي‌جهت نيست کانت توانايي«تحليل» را مهم‌ترين وجه مشخصه‌ي قوه‌ي فهم مي‌شمارد.

دکتر عليرضا بيگلري، متني بزرگ است و نبايد با ذهني کوچک و خوانشي قشري از فـّر او فروکاسـت. او سطري از سرود سلامتي ماست که پيامي جز سعادت و سرزندگي ندارد. بيگلري در باتلاق منيت فرو نرفته و چون رودي به آب‌هاي آزاد پيوسته است. او با اقداماتي بزرگ، زندگي‌نامه‌اش را مي‌نويسد و مفهوم خويش را منتشر مي‌سازد.

بيگلري بعد از اخذ مدرک پزشکي عمومي خود از دانشـگاه علوم پزشکي همدان به انگلسـتان مي‌رود و دوره‌هـاي دکتـري تخصصي ژنتـيک پزشـکي و فوق دکتري در رشته‌ي نوپاي ژن درماني را در دانشگاه منچسـتر انگليس مي‌گذراند و بعد از ده سـال سعي و صـعود در امر آموزش و پژوهـش با چشـم پوششي از جايگاه استادياري دانشگاه پراعتبار «يو سي ال اي» آمريکا به ايران باز مي‌گردد و به عنوان هيئت‌علمي دانشگاه علوم پزشکي زنجان مشغول به کار مي‌شود. او مي‌گويد وقتي اولين بار به اتفاق دکتر محمدخاني (رئيس وقت دانشگاه علوم پزشکي استان) به ديدار پروفسور ثبوتي در دانشگاه تحصيلات تکميلي علوم پايه رفتم، ثبوتي مرا به خاطر بازگشتم به ايران تحسين نمود و گفت: شايد در اين اوايل دچار دشواري‌هايي شوي ولي در بلندمدت از آمدنت خشنود خواهي شد و فراموش نکن: اينجا سراي من است/ چو نيك و بدش از براي من است.

دکتر بيگلري هشت سال معاون پژوهشي و چهار سال رييس دانشگاه علوم پزشکي زنجان بود که در سال 1396 به عنوان رئيس انستيتو پاستور ايران انتخاب شد. با نگاه به برنامه‌هاي توسعه‌اي بسيار گسترده دانشگاه در ايام مديريت وي، مي‌توان به راحتي نتيجه گرفت که در تاريخ دانشگاه و نيز در مقايسه با ساير دانشگاه‌هاي همجوار و همتراز در آن ايام اين اقدامات بي‌نظير محسوب مي‌شود. شايد بتوان اشراف علمي و مديريتي کم نظير، تعامل همه جانبه و مقبوليت دکتر بيگلري در سطح داخل دانشگاه و استان و کشور، اعتقاد عميق وي به اصل عدالت در سلامت و تاثير شگرف همراهي مردمي و خيريه‌هاي سلامت، دلسوزي و دقت در انتخاب مديران توانمند و شايسته را از علل اين توفيقات برشمرد.

بيگلري نورچشمِ وزيرِ چشم‌پزشک بود و دکتر قاضي ‌زاده هاشمي اعتماد، ايمان و عنايت عظيمي به او داشت و در دوره‌ي رياست چهار ساله‌ي او هفت بار به زنجان آمد و او را در کنف حمايت‌ ويژه‌ي وزارت خويش قرار داد تا پروژه‌هاي متعددي را در زنجان به ثمر برساند. او حتي براي حمايت از بيگلري و پروژه‌هاي ارزنده‌اش چک شخصي‌اش را به او پيشکش نمود تا زمان تخصيص بودجه، آن را خرج هزينه‌ي توسعه‌ي بيمارستاني استان زنجان کند. حمايت و عنايتي که براي روساي دانشگاه‌هاي علوم پزشکي استان‌هاي همجوار رشک‌برانگيز بود.

بيگلري مي‌گويد هرگز از هاشمي بازخورد و پاسخي منفي نگرفتم و روزي او در تماسي تلفني گفت تا به امروز هيچ خواسته‌ي شما را بي‌پاسخ نگذاشته‌ام و امروز نوبت شماست تقاضاي مرا اجابت کني و  بدين ترتيب مرا به رياست پاستور انتخاب کرد و بنده نيز با افتخار از آن استقبال نمودم. 

بيگلري به پاستور رفت و در آستانه‌ي صدمين سال تاسيس انستيتو پاستور در ايران، شيوع کرونا ويروس جديد در چين خبرساز شد. پس از فراز و فرودهاي بسيار، روز چهارشنبه 30 بهمن‌ماه 1398 اولين موارد کوويد-19در ايران تاييد شد.درروزهاي آغازين شروع بحران دربحث‌هاي تشخيصي کروناويروس در کشور، همه راه‌ها به انستيتو پاستور ايران ختم مي‌شد. انستيتو پاستور ايران موفق شددر کارزاري شبانه‌روزي، رکورد قابل ‌توجهي از تشخيص نمونه‌هاي ارسالي از نقاط مختلف کشور را ثبت کند و با راه اندازي شبکه‌ي ملي تشخيص آزمايشگاهي کرونا، امکان تشخيص بيماري کرونا را در کمترين زمان ممکن و بالاترين کيفيت با يک سـبک و پروتکـل واحـد در سراسر کشور فراهم آورد. از نخستين ماه‌هاي شروع بحران کوويد در ايران چند مسير براي تامين واکسن در پيش گرفته شد. مذاکره با واکسن‌سازان خارجي و واردات واکسن، پيش‌خريد واکسن از کووکس در سازمان جهاني بهداشت، مشارکت در توليد واکسن با ساير کشورهاي واکسن‌ساز و توليد داخلي واکسن کرونا، راه‌هاي مختلفي بودند که براي رسيدن به واکسن، در نظر گرفته شد.

وزارت بهداشت از انستيتو پاستور ايران خواست که در يک پروژه‌ي بين‌المللي ساخت واکسن مشارکت کند و اين انستيتو به دلايل علمي، کوبايي‌ها را به شرکت‌هاي روسي، چيني و هندي ترجيح داده و کار با کوبا را به خوبي پيش بردند. به گفته‌ي دکتر بيگلري نتيجه‌ي اين همکاري علمي يک نوآوري بزرگ بود و هيچ يک از واکسن‌هاي کوويد دنيا طراحي منحصر به فرد اين واکسن را نداشتند. 

توليد پاستوکووک حاصل يک خودباوري علمي بود و بيگلري در راس تيمي از همکاران دانشمند خود در انستيتو پاستور ايران به مقابله با هيولاي کرونا برخاست و  واکسني موثر و ايمن بر عليه آن طراحي وتقديم هموطنان خود نمود.او نيک مي‌دانست کساني تاريخ‌ساز مي‌شوند که کار خود را جدي مي‌گيرند، از اين رو  با راه اندازي و هدايت موفق شبکه‌ي عظيم آزمايشگاهي تشخيص کرونا در کشور و نيز توليد واکسن پاستوکووک، دست‌اندرکار آفرينش خويش شد و سکه‌اي به نام خود و امپراطوري علمي انستيتو پاستور ضرب کرد.

کارآزمايي باليني فاز سوم واکسن پاستوکووک، ششم ارديبهشـت 1400در اصفهان آغـاز شد و به تدريـج شهرهاي ساري، بابل، يزد، کرمان، بندرعباس، زنجان و همدان نيز بر آن اضافه شدند و در نهايت با اثبات ايمن بودن واکسن و کارآيي قابل توجه، مجوز واکسيناسيون عمومي جهت استفاده در هر دو گروه بالغين و کودکان را دريافت کرد.

اينچنـين شـد که در مـرداد ماه1400شـوراي دولتي کوبا جايـزه‌ي ملي «کارلوس‌جي‌فينلاي» را به پاس همکاري‌هاي مشترک علمي و فناوري دکتر عليرضا بيگلري، به وي عطا کرد و از او تجليل نمود.

بيگلري، فردي بود که به هنگام درد نه تنها در چنبره‌ي آن به خود نپيچيد و در زمان حال، منجمد نشد که خود را زندان تن بيرون کشيد و از ارتفاعي بالا به تماشا و تحليل تن و دردِ دميده از آن پرداخت و بدين ترتيب با تيمي تخصصي اعجازي از آستين برون آورده و به مداواي همگاني همت نهاد…

گفت‌وگوي ما را با اين چهره‌ي علمي و استاد تمام ژنتيک دانشگاه علوم پزشکي تهران را بخوانيد:

جناب دکتر به دوران خدمت‌تان در زنجان چه نگاهي داريد؟

بعد از اتمام تحصيل در خارج از کشور و بازگشت به ايران با انتخاب خود و با هدف اداي دين به انديشه بزرگ مرحوم مهدوي به زنجان آمدم و قريب به 12 سال از عمرم را به طور کامل و 365 روز در سال صرف کاري کردم که به آن ايمان داشتم. دانشگاه علوم پزشکي زنجان از ديد من يک دانشگاه نيست، بلکه ميراث بزرگ و مقدس يک خير نيک انديش و حاصل تفکر بسيار زيباي اين انسان وارسته است که به قول خود سعي کرده بود دانشگاهي نه از جنس سيمان بلکه از جنس ايمان بسازد. در تمام مراحل و در همه جايگاه ها از جمله يک عضو هيات علمي و يا معاون و يا رييس دانشگاه تمام سعي خود را کردم تا در انتهاي مسير بتوانم بگويم آنچه را که در توان داشته ام انجام داده ام. خداوند را شاکرم که توفيق و سعادت ميراث داري يک خير نيک انديش، نصيبم گرديد و اميدوارم که طنين نام و ياد زنده ياد مرحوم مهدوي، يادآور مسئوليت بزرگ همکاران گران‌قدر دانشگاه علوم پزشکي زنجان در ارتقاي هر چه بيشتر اين ميراث ارزشمند باشد.

 مهم‌ترين اتفاقات دانشگاه علوم پزشکي زنجان در بين سال‌هاي 92 تا 96 که شما مسئوليت دانشگاه را داشتيد چه بود؟

در طي 4 سال آخر که مسئوليت دانشگاه را بر عهده داشتم، به لطف خدا دانشگاه بسيار فراتر از ديگر دانشگاه‌هاي علوم پزشکي کشور پيش رفت. مهم‌ترين اتفاق ايجاد فضاي همکاري و هماهنگي در درون دانشگاه و تعامل همه جانبه در سطح استان و وزارت بهداشت جهت استفاده‌ي حداکثري از فرصت‌ها و منابع بود. اولاً دانشگاه به عنوان يکي از دانشگاه‌هاي قطب علوم پزشکي کشور انتخاب شد، که تثبيت مرکزيت قطب زنجان جهت هماهنگي چندين دانشگاه، خود کار بسيار دشواري بود. ثانياً نزديک به ششصد پروژه‌ي عمراني عملياتي شد، شامل ساخت، تجهيز و بهره برداري از بيمارستان الغدير ابهر، بازسازي و تعميرات تاسيسات همزمان تمام بيمارستان هاي دانشگاه از اميرالمؤمنين خدابنده که نياز به بازسازي کامل داشت تا بيمارستان حضرت ولي عصر عج، طراحي و ساخت مجدد اکثر بخش‌هاي اورژانس سرپايي و بستري بيمارستان‌ها، پروژه‌هاي چهارگانه کلنيک ويژه از جمله کلنيک ويژه شفيعيه زنجان که با مشقات زياد ولي در کوتاه‌ترين زمان و بهترين وجه انجام شد، و کتابخانه مرکزي دانشگاه با حمايت بنياد قلم چي، راه‌اندازي« MRI» بيمارستان هاي موسوي و الغدير، تامين و راه اندازي «سي تي اسکن» جديد بيمارستان‌هاي وليعصر وخرمدره، راه‌اندازي بخش راديو تراپي بيمارستان ولي عصر، راه‌اندازي اورژانس هوايي، نوسازي کامل ناوگان آمبولانس دانشگاه، راه اندازي مرکز درمان سکته حاد مغزي يا استروک يونيت و نيز بخش «ICU» جديد در بيمارستان ولي عصر به عنوان اولين از نوع خود در کشور، راه‌اندازي مرکز درمان ناباروري«IVF» و پيوند کليه در بيمارستان موسوي، دو برابر کردن تعداد تخت‌هاي مراقبت ويژه اطفال و بالغين استان با افزودن بيش از 45 تخت ويژه، راه‌اندازي بخش دياليز در بيمارستان ايثار ايجرود، شروع فاز 2 بيمارستان حضرت وليعصر عج با هدف تبديل بيمارستان به مجتمع هزار تختخوابي، احداث بلوک‌هاي زايمان در تمام بيمارستان هاي دانشگاه، احداث و يا بازسازي بيش از پانصد خانه بهداشت و يا مرکز بهداشتي درماني شهري و روستايي در استان با هدف اجراي عدالت در سلامت، ارتقاي چشمگير  کيفيت خدمات درمان بيماران سرطان و دياليز با همراهي بسيار قابل تحسين انجمن‌هاي مهرانه و حمايت از بيماران کليوي، هدف‌گذاري جهت ارتقاي خدمات درماني به بيماران MS به کمک انجمن خيريه‌ي اميد، افزايش تخت‌هاي روانپزشکي، کسب مجوز راه‌اندازي رشته‌هاي متعدد تربيت متخصص و فوق تخصص باليني از جمله تخصص راديولوژي و فوق تخصص نوزادان، اعزام متخصصين جهت اخذ مدارک فوق تخصص با هدف تامين نيروي انساني مورد نياز استان، بازسازي کامل دانشکده پزشکي که پس از سه دهه استفاده نيازمند توجه جدي بود، راه‌اندازي مرکز درمان بستر دندي و مرکز خير ساز سلطانيه، کسب رتبه‌ي اول در انجام پروژه‌هاي عمراني در بين دانشگاه‌هاي علوم پزشکي کشور، اخذ مجوز ساخت بيمارستان جديد خدابنده با توجه به نياز بسيار زياد منطقه محروم خدابنده به افزايش تخت هاي بستري، و…

جناب دکتـر از آنجـايي که دکتـري تخصصي ژنتيک پزشکي و فـوق دکتـري در رشـته‌ي نوپاي ژن درماني داريـد لطفاً توضيح مختصـري در خصـوص ژن‌هاي مساعد کننده براي ايجاد بيماري‌ و يا چگونگي پيشگيري از فعال شدن آن‌ها براي ما بدهيد.

ژن‌هاي مساعد کننده معمولاً زمينه ساز ايجاد بيماري در فرد مي باشند و بالقوه مي‌توانند در صورت وجود عوامل محيطي خاصي فعال شوند و  امراضي مانند سرطان و بيماري‌هاي قلب و عروقي را ايجاد کنند. مثلاً ژن‌هاي مساعد کننده در صورت وجود تغذيه ناسالم و سبک زندگي ناسالم و يا استرس مي‌توانند موجب انسداد عروق قلب شوند. به طور کلي پيشگيري از فعال شدن آن‌ها معمولاً شامل پرهيز از عوامل محيطي  آسيب زا است.

لطفا از ميزان شيوع و بروز بيماري‌هاي ژنتيک در استان بگوييد و اينکه راهکارهاي مقابله و کنترل آن‌ها چه چيزهايي هستند؟

شيوع بيماري‌هاي ژنتيکي در مناطق جغرافيايي مختلف مي‌تواند متفاوت باشد.مطالعات تنوع و فراواني بيماري‌هاي ژنتيکي در استان‌هاي ايران به طور دقيق و کامل انجام نشده است. لذا تحقيقات بيشتري در اين زمينه ضروري است تا اطلاعات دقيق‌تري درباره‌ي لذا تحقيقات بيشتري در اين زمينه ضروري است تا اطلاعات دقيق‌تري درباره‌ي شيوع و نوع بيماري‌هاي ژنتيکي به دست آيد. راهکارهاي مقابله و کنترل شامل افزايش آگاهي عمومي درباره‌ي اين بيماري‌ها و نيز توسعه‌ي مراکز تحقيقاتي و تشخيصي ژنتيک مي‌باشد. البته خبر خوب براي هم استاني‌ها اين هست که ساختمان بنياد ژنتيک زنجان به عنوان يک مرکز نمونه‌ي کشوري به همت يکي از نيکوکاران بزرگوار زنجاني در حال تکميل است.

بنياد ژنتيک زنجان چه اهدافي را دنبال خواهد کرد؟

من بعدازبازگشت به کشور علاوه بر راه‌اندازي کلنيک‌هاي متعدد ژنتيک، به عنوان عضو و دبير بورد تخصصي ژنتيک پزشکي کشور مستقيماً در امر آموزش دانشجويان و متخصصين رشته‌ي ژنتيک مشارکت داشته‌ام. لذا در اين مدت تبعات عدم وجود مراکز علمي جامعي را که بتوانند محوريت ارائه‌ي خدمات باليني ژنتيک و نيز مرجعيت آموزش تخصصي را به عهده گيرند به وضوح شاهد بوده‌ام. به بيان ساده‌تر به دليل فقدان مراکز منسجم مرجع ملي، هنوز در تامين نيازهاي تشخيصي ژنتيک به خودکفايي کامل نرسيده‌ايم و در امر آموزش تخصصي اين رشته نيز دچار کاستي‌‌هايي هستيم. امروزه علم ژنتيک به عنوان يکي از تأثيرگذارترين علوم در تشخيص و درمان پزشکي نوين شناخته مي‌شود. با استفاده از تکنيک‌هاي ژنتيکي، پزشکان مي‌توانند بيماري‌هاي ارثي را شناسايي کرده و خطر ابتلا به آن‌ها را پيش‌بيني کنند. همچنين، اين علم به توسعه درمان‌هاي هدفمند کمک کرده و با شناسايي جهش‌هاي خاص در ژنوم بيماران، امکان طراحي داروهاي مؤثرتر را فراهم مي‌آورد. بنياد ژنتيک زنجان نقش محوري در ارائه‌ي خدمات تشخيصي و آموزش تخصصي خواهد داشت و از طريق همکاري با مراکز علمي داخلي و بين‌المللي به ارتقاي سطح آموزش و پژوهش در حوزه‌ي ژنتيک پزشکي کمک خواهد کرد. اين بنياد همچنين به تقويت شبکه‌هاي همکاري ملي و بين‌المللي در اين زمينه‌ي پرداخته و به پيشرفت علم ژنتيک در ايران و منطقه کمک خواهد کرد.

 جناب دکتر انتصاب‌تان به سمت رياست انستيتو پاستور ايران و انتقال به تهران آيا روند قابل پيش بيني براي خود شما بود؟

انتقال به تهران با تصميم وزير وقت بهداشت بود که تا چند هفته قبل از آن من اطلاعي از موضوع نداشتم.

جناب دکتر از آنجايي که در دوره‌ي‌ خيلي حساسي (پاندمي کويد-19) مديريت انستيتو پاستور بر عهده‌ي جنابعالي بود، طبعاً موسسه‌اي تحقيقاتي، توليدي و آموزشي که بيش از يک قرن پيش با هدف تامين بهداشت و سلامت جامعه تاسيس شده است از اهميت ويژه‌اي برخوردار است، شما در اين انيستيو چه اقداماتي کرديد؟ از تحقيقات و توليد صورت گرفته در دوره‌ي حضور خود در آن بگوييد و اينکه اصلي‌ترين دستاورد شما در کسوت مديريت اين موسسه چه چيزي بود؟

انستيتو پاستور ايران که با بيش از يک قرن قدمت، نقشي بي‌بديل و ماندگار در مبارزه با بيماري‌ها داشته و به ‌عنوان درگاه عرضه‌ي فناوري‌هاي نوين سلامت از جمله واکسن به کشور شناخته مي‌شود، در بحران عالم‌گير کرونا ويروس جديد نيز بر اساس رسالت تاريخي خود، در اوج تحريم‌هاي ناجوانمردانه و عليرغم محدوديت هاي شديد همه جانبه، با راه‌اندازي و هدايت شبکه‌ي ملي تشخيص آزمايشگاهي کوويد -19 و نيز توليد واکسني شايسته‌ي اعتماد يک صد ساله مردم در خط مقدم تشخيص و کنترل اين ويروس مخرب به ايفاي نقش تاريخي خود  همت گماشت. بي شک اهتمام ويژه به تقويت منابع و زير ساخت‌ها در دو سال قبل از شروع بحران کوويد-19 همزمان با اصلاح و انسجام فرآيندهاي اداري مالي، زمينه هاي ايجاد اعتماد به نفس در همکاران جهت ورود به امور خطيري چون قبول مسئوليت ملي در حيطه‌‌ي تشخيص کوويد-19 و يا توليد واکسن هاي ارزشمندي همچون پاستوکووک، پاستوکووک پلاس و پاستوکوآد را فراهم ساخت. البته همراه با اقدامات گفته شده در مقابله با بحران کوويد-19، دو طرح بزرگ و حياتي براي توليد واکسن‌هاي پنوموکوک و روتاويروس نيز شروع شد. مهم‌ترين دستاورد دوران مديريت بنده از ديدگاه خودم، ايجاد انسجام مديريتي در جهت ارتقاي توانمندي علمي و جايگاه داخلي و بين المللي موسسه و کسب اعتماد به نفس براي ايفاي نقش موثر ملي در پاندمي کرونا و نيز شروع پروژه هاي بزرگ توليدي بود.

جناب دکتر، کشـور ايران چه جايگـاهي در اينفوگرافيک جهاني واکسيناسيون  جهاني دارد؟ چشم‌انداز واکسيناسيون را در ايران آينده از نظر بيماري‌هايي که قرار است در حوزه‌ي پيشگيري عمومي اضافه شوند، چگونه مي‌بينيد؟

کشور ايران با داشتن مجموعه هايي با قدمت بيش از يک قرن مانند انستيتو پاستور ايران و موسسه رازي از اولين کشورهاي منطقه به شمار مي‌رود که از دانش و فناوري توليد واکسن برخوردار بوده است. همچنين ايران در سه چهار دهه‌ي اخير نيز با نيل به پوشش واکسناسيون عمومي گسترده توانسته عملکرد بسيار خوبي در کاهش مرگ و مير و کودکان و ريشه کني بيماري‌هايي مانند فلج اطفال داشته باشد. با اين حال، همچنان نياز به تقويت زيرساخت‌ها و افزايش پوشش واکسيناسيون داريم تا در سطح جهاني رقابتي‌تر شويم. با توجه به تجارب گذشته و نيازهاي بهداشتي حال حاضر،اضافه شدن واکسنپنوموکوک جهت پيشگيرياز ذات‌الريه کودکان و واکسن روتاويروس برايپيشگيري ازاسهال کودکان در اولويـت قــرار دارد. چشم‌انداز واکسيناسيون در ايـران آينـده مي‌توانـد شامل توسعه واکسن‌هاي جديد براي بيماري‌هاي نوظهور و افزايـش پوشـش واکسـيناسـيون در بين جمعيت‌هاي در معرض خطر باشد.  همچنين، تمرکز بيشـتر بر روي واکسيـناسيون در برابر بيـماري‌هاي غيرواگيـر مانند سـرطان، با اسـتفاده از واکسـن‌هاي پيشگيرانه،  از ديگر جنبه‌هاي مهم خواهد بود.

جناب دکتر در دوره‌ي مديريت خود چه بازخوردي از ميزان تاثيرگذاري و موفقيت‌آميز بودن واکسن‌هاي ايراني گرفتيد؟

بايد اشاره کنم که کمتر ايراني هست که واکسني از انستيتو پاستور ايران را تزريق نکرده باشد، بر همين اساس اعتـماد خاصـي به واکسن‌هاي انسـتيتو پاسـتور ايران در ميـان پزشکـان و نيـز مـردم وچود دارد. بازخوردهاي مثبـتي از واکسـن‌هاي ايراني دريافـت کـرديم. واکسـن‌هايي که توليـد شده‌اند نشان‌دهنده‌ي توانايي‌هاي فني و علمي کشور در زمينه‌ي توليد واکسن‌هاي موثر و ايمن بودند. همچنين، نتايج کارآزمايي‌هاي باليني بر اثربخشي اين واکسن‌ها تاکيد کردند و اين موضوع موجب افزايش اعتماد عمومي به واکسن‌هاي داخلي شد.

آيا با موسسات تحقيقاتي دنيا هم ارتباطات علمي داريد؟

بله، انستيتو پاستور ايران با موسسات تحقيقاتي دنيا و به ويژه با شبکه‌ي جهاني انستيتو پاستور ارتباطات علمي دارد و همکاري‌هاي بين‌المللي در زمينه‌هاي مختلف انجام مي‌دهد. اکنون نيز که در دانشگاه علوم پزشکي تهران مشغول به کار هستم با موسسات علمي و تحقيقاتي متعددي در دنيا ارتباط علمي دارم.

 آقاي دکتـر از آنجايي که سايه‌ي شوم تحريم بــر همه‌ي جـوانب زندگي ما گسترده شده است ولي مي‌خواهم از جنابعالي به طور اخص در رابطه با تامين دارو و واردات تجهيزات پزشکي و… در همين شرايط تحريم بپرسم. آيا راه چاره‌اي براي برون رفت از اين تنگناها و تضييقات تحميلي وجود دارد؟ چه تمهيداتي براي بي‌اثر کردن آن مي‌توان در نظر گرفت؟

البته پاندمي کويد-19 درس بزرگي به همه‌ کشورهاي دنيا بود که در شرايط حاد بحران هر کشوري به فکر تامين نيازهاي خود است و تا اطمينان  ازتامين نيازهاي خود به سايرين کمکي نخواهد کرد و صد البته اعمال تحريم مي‌تواندشرايط سخت‌تري‌براي کشورهايمورد تحريم ايجاد کند. در مورد پاندمي اخير کوويد-19به جرات مي‌توان گفت که دانش فني بومي بود که کشور را از يک بحران بسيار مهلک نجـات داد. در شــرايط حاضــر يکـي از راه‌حــل‌ افزايش توانمندي‌هاي داخلي و استفاده از ظرفيـت‌هاي داخـلي در توليـد دارو و تجهيزات پزشکي است. همچنين، تنوع در منابع تأمين خارجي تامين دارو و تجهيزات پزشکي و ايجـاد شـبکه‌هاي همکاري با کشورهايي که تحريم‌ها رارعايت نمي‌کنند، شايد بتواند مفيد باشد.

به نظر شما در يک مرکز درماني نيروي انساني مجرب مهم‌تر است يا تجهيزات پيشرفته؟

نيروي انساني مجرب و تجهيزات پيشرفته هر دو از اهميت بالايي برخوردارند، اما نيروي انساني مجرب به دليل توانايي‌هاي تشخيص و درمان بهتر، ممکن است در بسياري از موارد اهميت بيشتري داشته باشد. به ياد داشته باشيم که بدون دانش و تخصص کافي، حتي بهترين تجهيزات نيز نمي‌توانند به درستي مورد استفاده قرار گيرند.

 جناب دکتر از آنجـايي که اعتـبار مراکـز درماني به پيشـرفته بودن و به روز بودن روش‌هاي درمـاني آن‌هاست بنابراين مديريت چه نقشي مي‌تواند در استقرار روش‌هاي نوين درماني داشته باشد؟

مديريت علاوه بر تخصيص هدفمند و درست منابع، در ايجاد بستر مناسب براي آموزش و توسعه روش‌هاي نوين درماني نقش کليدي دارد. اين شامل تشويق تحقيقات، ارتقاي مهارت‌هاي کارکنان و ايجاد فرهنگ نوآوري در سازمان است. مصداق عيني و بارز اين موضوع راه اندازي مرکز درماني سکته حاد مغزي و مرکز درمان ناباروري در دانشگاه علوم پزشکي زنجان در سال‌هاي 94-93 بود.

چه توصيه‌اي براي بهبود وضع سلامت براي مديران حوزه‌ي سلامت و مردم ايران داريد؟

حوزه‌ي سلامت کشور نياز به بازنگري در ديدگاه‌ها و تجديد نظر کلي در فرآيندهاي آموزشي و بهداشتي و درماني و بازسازي فوري دارد. رعايت اصل تقدم پيشگيري بر درمان، بازتعريف روند تربيت ارائه‌ کنندگان خدمات سلامت، بازنگري نحوه‌ي ارتباط مالي بين ارائه‌ي دهندگان خدمات سلامت و استفاده کنندگان خدمات با تاکيد بر حفظ کرامت و حفاظت مالي از بيماران و ايجاد انگيزه در دانشجويان و دانش آموختگان جوان براي تضمين ماندگاري ايشان، و تعريف زنجيره اي مطمئن براي تامين دارو و تجهيزات پزشکي در کشور از اهم اقدامات مورد نياز در اين زمينه است. خودمراقبتي بهترين توصيه اي است که مي توان به مردم کرد.

 معاشرت‌تان با دکتر جواد پرويزي و ديگر مفاخر استان در امريکا و… تا چه حد است؟

خوشبختانه زنجان از نعمت وجود مفاخر بسياري در رشته‌هاي مختلف برخوردار است که يکي از اين دانشمندان صاحب نام دنيا در حيطه‌ي پزشکي آقاي دکتر پرويزي هستند که دوستي بسيار خوب و مستمري با ايشان دارم. دکتر پرويزي در رشته‌ي تخصصي خود يعني ارتوپدي در سطح بين‌المللي سرآمد و در صدر قرار دارند. همچنين علاوه بر جايگاه والاي علمي، روحيه‌ي نوع دوستي و علاقه‌ي وافر به زادگاه و فرهنگ ايران از ويژگي‌هاي بارز شخصيتي ايشان مي باشد و بارها بدون هيچ چشم داشتي ساعت‌ها وقت خود را به جراحي بيماران در زنجان و آموزش همکاران ارتوپد دانشگاه اختصاص داده اند. البته با تعداد زيادي مفاخر زنجاني ديگر هم ارتباط دارم که شاخصه‌ي مشترک بسياري از آن‌ها دلبستگي‌شان به زنجان هست.

جناب دکترسخن آخرتان در اين مصاحبه چيست؟

مردم نيکوکار زنجان با انديشه‌ي پاک خود موسسات سلامت خيريه‌ي متعددي را بنيان نهاده‌اند تا روشني بخش روزهاي تاريک و سخت بيماري همنوعان خود باشند و در اين راه الگوي ديگران محسوب مي‌شوند. لذا بايد سپاسگزار انسان‌هايي بود که درد ديگران را حس مي کنند و در کاهش آلام دردمندان مي‌کوشند. سخن آخر اينکه به مردم مهربان ديار خود و همت والاي‌ شان افتخار مي‌کنم.