طلسم باورها

آینده ی ازدواج در ایران

امر ازدواج هندوانه سر بسته نبوده و نخواهد بود ولی رفتار افراد در ادوار گذشته و حال آن را پیچیده کرده است.

 تصور هر فرد از ازدواج و داشتن همدم و همراه چیزی کاملا شخصی و شخصیتی است و آنچه ما از گذشته ی ازدواج در خاطر داریم جنگ و جدال ها و بی عدالتی ها و زورگویی های که بزرگتر ها برای قالب کردن دختر یا پسری بر دیگری بوده است.

 اینکه فردی تحت هر شرایط بایستی زیر بار زندگی کردن با جنس مخالفی که هرگز ندیده و یا آشنایتی با او نداشته باشد به کنار، اینکه بخواهی روح و جسم و آینده ی خود و طرف مقابل و فرزندان این رابطه معیوب را درگیر کنی ،بدون آنکه بفهمند چه سرنوشت های رقم می زنند احتمالا کسی حتی فکری برای ان نمی کرده است و برایشان اهمیتی قائل نبودند!

 برعکس این جریان؛ چیزی است که در حال حاضر شاهد آن هستیم و در قاب چشمان امروزی ما به عینه دیده می شود، موج ویرانگر بی بندباری در روابط عاطفی ،طلاق های و ازدواج های آنی ،اسامی انواع روابط بین زنان و مردان و دختران و پسران و… مصداق نه به آن بی نمکی نه به این شوری شده است.

اینکه آینده روابط و ازدواج در جهان و کشور ما به کجا خواهد کشید ؟ اینکه ما تجربه روابط تحکمی گذشته را گذرانیده ایم و ولنگاری روابط امروزی را می بینی! در این شرایط  چه آینده ای برای  امر ازدواج می توانیم متصور باشیم؟ و همه این سوال ها را ازدکتر و پژوهشگر و روانشناس حوزه روابط و زوجین جویا شدم .

 اینکه آینده ازدواج در ایران با این میزان غنای تمدنی و اصالت و فرهنگ دینی اسلامی و مدنی چه خواهد شد ؟واز اینکه به جرات می توان گفت که ما نتوانستیم در حوزه روابط و خانواده حرفی برای جهان پیرامون داشته باشیم !و بیشتر توانسته ایم هم سو و همرنگ با جهان پیرامون خود هماهنگ شده و با موج ویرانگری دررفتارها و هرج ومرجی در روابط را تجربه کنیم و تنها کاری که طبق گفته دکتر علی قره داغی می توانیم انجام دهیم این است که ما بر اساس مطالعات و مشاهدات صورت گرفته، پیش بینی ها را بدانیم و ببینیم تا شاید حداقل این موضوعات و مسائل ما را در عمل انجام شده قرار ندهد. 

به گفته دکترعلی قره داغی مشاورخانواده و ازدواج ،اینکه ما دائما در حال تغییر و تحولات هستیم اصلی ترین نکته است افزود: پدیده های اجتماعی از جمله پوشش ،سبک فکری تا الگوهای تعامل در حال تغییر است ،ولی همین پدیده های اجتماعی که نیروهای اجتماعی ، اقتصاد ، سیاسی،مذهبی و نگرش ها دائما بر آن وارد میشوند ، ماهیت آنها را دچار تغییرو تحول میکند  و ازدواج هم به عنوان یک پدیده اجتماعی در کشور ما در حال تغییر است.

وی ضمن تاکید بر اینکه مسئله ازدواج تحت فشار نیروی های ، دچار دگرگونی های شده است اظهار داشت:اولا در تعریف کلی ازدواج باید گفت ؛ازدواج یک پدیده ای است که در بستر اجتماعی برای نیاز های افراد مامن و ملجی می باشد و این باعث خواهد شد که افراد بتوانند نیاز های خود را در ازدواج تامین بکنند.

نیاز خاموش شدنی نیست

چیزی که کاملا مشخص است قراربراین بوده  که بر بستر ازدواج به نیاز های عاطفی ،جنسی،بقای نسل، آرامش پاسخ داده شود همانطور که به صورت متداولی در همه جای دنیا پاسخ داده میشود.ولی نکته کلیدی و اساسی که باید توجه کرد این خواهد بود که نیازها ما انسان ها به هیچ وجه از بین نمیرود و تا همیشه و تا ابد در ما انسان ها وجود دارند .

اینکه نیاز های عاطفی همواره وجود دارد، نیازهای جنسی همیشه و بلافصل باقی هستند ، نیاز به بقا در همه انسان ها یک اتفاق غریزی است ونیاز به تداوم پیدا کردن در انسان ها وجود دارد.

 باید بدانیم که همیشه درصد کمی از مردم هیچ وقت ازدواج نمی کنند و این مورد بحث ما نمی باشند ولی برای انکه بدانیم تمدن ها در این باره چه پاسخ به تامین نیاز با ازدواج را مطرح کرده اند ؟ اینکه ازدواج  را درچه قالب و تعریف کلاسه کرده اند ؟

دکتر قره داغی گفت:در این باره  باید از تکامل انسان و حتی هستی موارد را بیان کنیم ،این موضوع که اولین بار در نظریه تکامل چارلزداروین زیست شناس و زمین شناس مطرح شده است .

 انسان موجودی تکاملی است و در مفهوم کلی تکامل یعنی هر موجودی به تناسب محیط خود به یک نوع انطباق یا آداپتیشن می رسد و می تواند گونه خود را تکامل ببخشد و گونه خود را به سال ها و قرن های بعدی انتقال بدهد و به نوعی سازگار شدن است.

نیروها و تحولات  و سیستم های محیطی ،خانوادگی وکلان جهان پیرامون ازدواج را احاطه کرده است و اگر این نیرو ها تغییر پیدا کنند پدیده های بینی و میانی هم دچار تحول می شود .

به طورمثلا در چهل سال گذشته فیلی های که در کنیا متولد می شوند یا آج ندارند یا آج کوتاه تری نسبت به قبل تر ها دارند واین باعث می شود یا شکار نشوند یا کمتر شکار شوند، این یک نوع تکامل پیدا کردند حیوان باهوشی چون فیل است و تمام موجوداتی که می توانند با محیط خود کنار بیایند و قدرت انطباق بالای دارند مثل گرگ ،فیل ، گنجشک و گربه یا حتی روباه قطبی که نسبت به محیط سرد قطب کمی پشم ترشده است .این حیوانات و موجودات نشان می دهند که تکامل یافته اند و توانستند با محیط پیرامون خود سازگاری کنند .

انسان هم جزو موجودات تکامل یافته است و توانسته با بیمارها و جنگ ها و آتشفشان ها و غیر خود را سازگار کرده و که تا به امروزه تداوم پیدا کند و در این باره هم گونه ها و هم پدیده ها تغییر پذیر بودند و توانستند تکامل پیدا می کنند.

روانشناس حوزه زوجین با اضافه کردند این نکته که موضوع ازدواج در ایران یک موضوع بسیار گران باری شده است اظهار داشت:یعنی اگر کسی بخواهد این اتفاق را پدید بیاورد و ازدواج بکنند باید متحمل هزینه های و ریسک ها زیادی از نظرفشار اقتصادی واجتماعی و سیاسی را گردد .

 همانطور که گفته شد نیازها عاطفی و جنسی و نیاز به بقا و تداوم و ذات اجتماعی انسان ایجاب می کند که هم باشی با دیگران را داشته باشد واین ها به هیچ وجه از بین نمی رود ! و باید توجه داشت که ما به این شکل و گونه اجتماعی و سوشالیزه شده ایم که با دیگران در پیوند باشیم چیزی مثل غم یا شادی که به عنوان یک هیجان ما را به دیگران سوق یا پیوند می دهد و ازدواج هم به همین گونه است .

اگر در زمان های گذشته به خاطر جنگ ها اگر مرد ها از بین می رفتند و ازدواج با چند زن مرسوم می بود این نیز نوعی بر پایه نقش تکاملی انسان برای انکه بتواند محیط پیرامون خود را امن نگه دارد بوده است که در آن زمان چنین امری ضرورت می داشت.

امروزه اگر فشار های اقتصادی و اجتماعی افزایش پیدا می کنند و این امر گران بار می شود و ازدواجی که  قرار بود پاسخ به نیازبدهد صورت نمی گیرد ؛ نیازها حتما به طرق دیگر تامین می شود چون همانطور که گفته شد نیاز به هیچ وجه تغییر نمی کنند و باقی است .

در جامعه کنونی ما و گران باری ازدواج و مشکلات اقتصادی و اجتماعی و دوبرابر شدن مهاجرت در طی سی سال گذشته افزایش سن ازدواج و کاهش موالد و فرزند آور را پدید آورده است که با هیچ مشوق های نمی توان به افزایش تعداد منجر گردد.

خلاقیت در برقراری رابطه

علی قره داغی روانشناس حوزه ازدواج و روابط زوجین در ادامه عنوان داشت: نکته بسیار مهم این است که ارگانسیم مدنی انسانی که در جامعه  مدنی زندگی می کند که  حالت جنگ و گریزباشد وهیچ وقت به سمت آرامشی حرکتی نداشته باشد این ارگانسیم خود را گسترش نمی دهد بلکه برعکس و این ارگانسیم پس انداز را زیاد کرده  و مخارج و خوراک را کم  و به سمتی خواهد رفت که امنیت خود را در آینده تضمین بکنند.

وقتی که ارگانسیم مدنی با نامنی و فعال شدن تفکر سمپاتیک تلاش نمی کنند که خود را گسترش بدهد  و مفهوم ازدواج که گسترش دادن خودش است را تحت شعاع قرار می دهد ،مفهومی که انسان را رشد جانبی می دهد و ما با دیگران و خانواده ها باهم پیوند پیدا می کند و در این شکل نیازهای خاموش ناپذیری افراد تغییر رویه می دهد.

در این ارگانسیم برای تامین این نیاز ها خلاقیت ایجاد می کند و روابطی بدون ازدواج را گسترش داده و افراد منتظر ازدواج نمی ماند و از طریق های مختلف تامین نیاز می کنند!در این زمان است که طرق های مختلف تامین نیاز در بین افراد رواج پیدا می کند.یکی از آنها ازدواج سفید است.

انواع رابطه ها

همان طور که در جریان هستیم ازدواج سفید یا هم خانگی بدون ازدواج گسترش یافته است و در ایران در شهر های بزرگ رواج دارد و در شهر کوچکترهم گسترش خواهد یافت .

در این روش می تواند نیاز عاطفی و جنسی تامین گردد و یکی از شقوق که ازدواج سفید افزایش خواهد یافت این است که ازدواج سفید یا در بافت جامعه ایرانی همان ازدواج عرفی و صیغه ای موقت که تهعدات زیادی بر دوش افراد نباشد حتما افزایش خواهد یافت .

تمام شقوق و راه های گوناگون در روابط دختر و پسر افزایش پیدا خواهد کرد که ازدواج سفید یکی از آنها خواهد بود! 

روابط پولی که در آن سکسوردکرها یا افرادی که فقط و صرفا برای تامین نیازمالی و گروه دیگری برای تامین نیاز جنسی وارد این نوع روابط خواهند شد.

یکی دیگر از انواع روش های روابط نامتناسب شوگر ددی یا شوگر مامی است که این نوع هم گسترش پیدا خواهد کرد .

اگر در آینده ای که وضعیت اقتصادی و اجتماعی که روی همین ریل حرکت کند و هیچ تغییر در این شرایط ایجاد نشود ما منتظر روابط سکسورکرها رو باید باشیم! یا حتی همجنس گرایی یکی از شقوق و روش ارتباط گسترش خواهد یافت .در این شرایط خیانت های زناشوی و روابط مثلثی افزایش پیدا خواهد کرد. 

ازدواج در آینده نزدیک ایران از لایف تایم به پارت تایم تبدیل می شود و از مدام العمری و زمان نامحدود به کوتاه مدت تبدیل خواهد شد.

 و طبق پیش بینی ها افزایش میزان طلاق ها ازدواج های لایف تایم کاهش پیدا و پارت تایم زیاد خواهد شد و ممکن است فردی ده سال در یک روابط باشد دوباره در رابطه ای جدید با یکی 15سال و دوباره طلاق و با فرد سومی 5سال در رابطه بماند و فرد بازده ارتباطی خود از جوانی تا میانسالی را با آدم های مختلف تجربه خواهد کرد .

به خاطر فشارهای اقتصادی و اجتماعی  که موجب می شود خود ازدواج اول گران باری گردد این در حالی است که ازدواج دو وسوم دیگر گران و پر هزینه نیست  و افراد مجرد ترجیح می دهند برای اینکه بتواند در رابطه کم هزینه باشند نوع ارتباطی پارت تایمی را انتخاب می کند که نفر دو  یا سوم یک رابطه باشد.

این یک نوعی نابه سامانی  در اذهان و باورهای سنتی و قالب شده در خصوص ازدواج که در بین افراد ایجاد خواهد کرد . افزایش طلاق 28درصد  وکاهش 26درصدی ازدواج این خود بارزترین نشان و یک آلارم است.

اینکه در جامه همه شقوق با هم وجود دارد و از ازدواج سفید و هم خانگی و پارت تایم گرفته تا هم جنسگرای و خیانت های که افزایش خواهید یافت در این شرایط افراد  منتظر نخواهد ماند که بستر فراهم بشود و متاسفانه یا خوشبختانه وارد انواع رابطه ها خواهد شد .

همان طور که آمارهای رسمی و غیر رسمی کشور مطرح است و در خانواده ها مشاهد این تضاد ها خواهیم که افرادی فرزندان سن بالا و ازدواج نکرده دارند  به طوری که ما در ایران 50هزار مرد پنجاه ساله که به مجردی مطلق رسیده اند و یک میلیون243هزار دختر سی تا چهل سالی مجرد داریم .

این خود یک آلارم و نشانه ای است که ازدواج آنها یک ازدواج آسان نخواهد بود .هر کدام از آنها با یکی از شقوق و روش های مختلف رابطه تامین نیازخواهند کرد که با روش های پنهانی که با ارزش های دولتی و فقهی سازگار نیستند .

فرهنگ زیرزمینی

 ناگفته نماند که یک فرهنگ پنهانی و زیر زمینی که بتواند نیازهای عاطفی و جنسی افراد را پاسخ بدهد وارد ایران شده و در حال گسترش می باشد 

در پایان دکتر قره داغی با طرح این سوال که، آیا باید نگران باشیم ؟گفت:نخیر ولی ظاهرا برای اینکه بتواند شوک مفهومی را به ازدواج زده و آن گران باری را شکسته شود نیازه بوده است از طرفی نیزبایستی منتظر از بین رفتن بعضی از رفتارها و مصادیقی از فرهنگ قالب باشیم.

  این موضوع نیز مطرح است که در این میان  کاربرای چه کسانی سخت خواهد شد ؟!

باید توجه داشته بشیم ،خانواده های که فرزندانی در آستانه ی تجردقطعی دارند بایستی همراه با تغییر پارادام ها و شکستن الگوی شکل گرفته ای که تمام مصادیق رفتاری و احساسی و ارتباطی را جهت می داده است بایستی تصمیمات سخت بگیرند و شقوق دیگر ازدواج را بپذیرند .

عصر تحول روابط

  انسان تکاملی برای پاسخ گوی به نیاز زمانی که شکل اجتماعی عرفی قابل اجرا نباشد و گران بار باشد آن شقوق دیگر باز خواهد شد.ما قرار است در عصر تحول روابط عاطفی و جنسی قرار بگیریم و باید خودمان را آماده کنیم که خواهری یا برادری یا حتی والدین به ان شقوق دیگر نزدیک شدند باید بدانیم که قضاوت های سنتی و اجتماعی که وجود داشت پاسخ گو و مانع نیست .

یک زمانی گفته می شد که ما با سونامی خیانت ، طلاق مواجهه خواهیم شد که الان دقیقا همان زمان است . این سومانی کشنده نیست ، نکته مهم این است که ما در حال پوست اندازی هستیم . 

نقش های سنتی در جامعه ما در حال تغییر شکل دادن هستند و این  فاجعه نیست . چون  ما باز ماندگان اجداد نیرومندمان هستیم یعنی ما توانستیم از بیکار، جنگ ، سیل، زلزله و حوادث غیر مترقبه نجات پیدا کنیم وبه این جا برسیدیم . از این رو ما برای آینده نزدیکی که در حال رسیدن است بایستی بدانیم و اگاه باشیم  که با افکار و الگوی های سنتی موجود غافل گیر نشده و کاری نکنیم که کنار گذاشته شود.

به نظر می رسد که با شقوق های که مطرح شد،بایستی با تدابیری فرهنگ زیرزمینی را به روی زمین آورده شود تا افراد از آن گران باری نجات پیدا کنند.

بایدهر چقدر می توانیم باورهای غلطی که در باره ازدواج  را حذف کنیم واز آن آرمان گرایی و کمال گرایی و سنت گرایی درباره ازدواج را کنار بگذاریم تا بتوانیم به نیازهای خود در بستر ازدواج پاسخ بدهیم و با این تصور که باید گران باری و سنگین بودن ازدواج برای خودمان حل کرده و آن را راحت تر کنیم.